આજે 21જૂન: વાંચો આજના દિવસનું મહત્વ અને ખાસ વાંચો: “યોગ–માત્ર વ્યાયામ નહીં, એક જીવનશૈલી” છે.

આજે શનિવાર, 21 જૂન, છે. આજના દિવસે નીચે મુજબના મહત્વપૂર્ણ દિવસો ઉજવાઈ રહ્યા છે: આજે સૌથી છેલ્લે વાંચો યોગની સંપૂર્ણ જાણકારી અને મહત્વની વાતો….

🔴 આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ (International Yoga Day)
આ દિવસની ઉજવણી 2015 થી દર વર્ષે 21 જૂને કરવામાં આવે છે. યોગ શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે ખુબ જ ફાયદાકારક છે.

આજનો દિવસ આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ તરીકે વિશ્વભરમાં ઉજવવામાં આવે છે. 21 જૂનનો દિવસ પસંદ કરવા પાછળનું મુખ્ય કારણ એ છે કે તે ઉત્તર ગોળાર્ધમાં વર્ષનો સૌથી લાંબો દિવસ (ઉત્તરાયણ/ગ્રીષ્મ અયનકાળ) હોય છે. યોગ પરંપરા મુજબ, આ દિવસને આદિયોગી ભગવાન શિવ દ્વારા યોગની શરૂઆતનો દિવસ માનવામાં આવે છે.

વર્ષ 2014 માં ભારતના વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભામાં 21 જૂનને આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ તરીકે ઉજવવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો, જેને 11 ડિસેમ્બર 2014 ના રોજ મંજૂરી મળી હતી. ત્યારથી, 2015 થી દર વર્ષે આ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. યોગ શારીરિક, માનસિક અને આધ્યાત્મિક સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.

🔴 વિશ્વ સંગીત દિવસ (World Music Day)
આ દિવસને ‘ફેટે ડે લા મ્યુઝિક’ (Fête de la Musique) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, જે ફ્રાન્સમાં શરૂ થયો હતો. આ દિવસે સંગીતના માધ્યમથી શાંતિ અને સદ્ભાવના ફેલાવવામાં આવે છે.

🔴 ઉનાળુ અયનકાળ / ગ્રીષ્મ સંક્રાંતિ (Summer Solstice)
આજે ઉત્તર ગોળાર્ધમાં વર્ષનો સૌથી લાંબો દિવસ હોય છે. આ ખગોળીય ઘટના છે, જ્યાં સૂર્ય આકાશમાં તેના સર્વોચ્ચ બિંદુ પર પહોંચે છે. આ દિવસથી ઉનાળાની શરૂઆત થાય છે અને દિવસો ધીમે ધીમે નાના થતા જાય છે. તમારી શંકા સાચી હતી કે ઉનાળાના દિવસોની શરૂઆત (Summer Solstice) પણ આજે જ થાય છે.

🔴 યોગિની એકાદશી (Yogini Ekadashi): હિન્દુ પંચાંગ મુજબ, આજે જેઠ મહિનાની વદ એકાદશી તિથિ છે, જેને યોગિની એકાદશી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા અને વ્રત કરવાનું વિશેષ મહત્વ છે.

આજનું આંતરરાષ્ટ્રીય, રાષ્ટ્રીય અને પ્રાદેશિક ઐતિહાસિક મહત્વ નીચે મુજબ છે:
આંતરરાષ્ટ્રીય ઐતિહાસિક મહત્વ

• 1779: સ્પેને ગ્રેટ બ્રિટન સામે યુદ્ધ જાહેર કર્યું: 21 જૂન, 1779 ના રોજ સ્પેને ગ્રેટ બ્રિટન સામે યુદ્ધ જાહેર કર્યું, જેનાથી અમેરિકનો સાથે એક પ્રકારે જોડાણ થયું. આ ઘટના અમેરિકન ક્રાંતિકારી યુદ્ધમાં એક મહત્વપૂર્ણ વળાંક હતો.
• 1813: વિટોરિયાનું યુદ્ધ: સ્પેનના વિટોરિયા ખાતે બ્રિટિશ જનરલ આર્થર વેલેસ્લીના નેતૃત્વ હેઠળના બ્રિટિશ, પોર્ટુગીઝ અને સ્પેનિશ દળોએ ફ્રેન્ચ સેનાને હરાવી, જેનાથી ફ્રેન્ચોને સ્પેનમાંથી બહાર કાઢવામાં આવ્યા. આ પલાયનીન યુદ્ધ (Peninsular War) માં નિર્ણાયક યુદ્ધ હતું.
• 1895: કીલ નહેરનું ઉદ્ઘાટન: જર્મન સમ્રાટ વિલ્હેલ્મ II દ્વારા 98 કિમી (61 માઇલ) લાંબી કીલ નહેરનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું. આ નહેર ઉત્તર જર્મનીમાં ઉત્તર સમુદ્રને બાલ્ટિક સમુદ્ર સાથે જોડે છે અને તે વિશ્વના સૌથી વ્યસ્ત કૃત્રિમ જળમાર્ગો પૈકી એક છે.
• 1942: ટોબરુકનું પતન: બીજા વિશ્વ યુદ્ધ દરમિયાન, લીબિયામાં ટોબરુક શહેર ઇટાલિયન અને જર્મન દળોના કબજામાં ગયું, જેમાં 33,000 સાથી સૈનિકોને બંદી બનાવવામાં આવ્યા.
• 1945: ઓકિનાવા યુદ્ધનો અંત: બીજા વિશ્વ યુદ્ધમાં પેસિફિક થિયેટરનું સૌથી લોહિયાળ યુદ્ધ ગણાતા ઓકિનાવા યુદ્ધનો આજે અંત આવ્યો, જ્યારે જાપાની દળોનો સંગઠિત પ્રતિકાર તૂટી પડ્યો.

રાષ્ટ્રીય (ભારત) ઐતિહાસિક મહત્વ

• 1576: હલ્દીઘાટીનું યુદ્ધ: 21 જૂન, 1576 ના રોજ મુઘલ સેનાએ હલ્દીઘાટીના યુદ્ધમાં રાણા પ્રતાપને હરાવ્યા હતા. જોકે, રાણા પ્રતાપે ક્યારેય મુઘલોની આધીનતા સ્વીકારી ન હતી અને આ યુદ્ધ ભારતીય ઇતિહાસમાં એક મહત્વપૂર્ણ પ્રકરણ રહ્યું.
• 1948: સી. રાજગોપાલાચારી ભારતના પ્રથમ ભારતીય ગવર્નર જનરલ બન્યા: લોર્ડ માઉન્ટબેટનના રાજીનામા બાદ, ચક્રવર્તી રાજગોપાલાચારી (સી. રાજગોપાલાચારી) ભારતના પ્રથમ અને એકમાત્ર ભારતીય ગવર્નર જનરલ બન્યા. તેઓ ભારતના સર્વોચ્ચ નાગરિક પુરસ્કાર, ભારત રત્ન મેળવનાર પ્રથમ વ્યક્તિઓમાંના એક હતા.
• 1940: કેશવરાવ બલિરામ હેડગેવારનું અવસાન: રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ (RSS) ના સ્થાપક કેશવરાવ બલિરામ હેડગેવારનું આજે અવસાન થયું હતું. તેમણે 1925 માં હિન્દુત્વના વિચારધારા સાથે RSS ની સ્થાપના કરી હતી.
• 1991: પી.વી. નરસિંહ રાવ ભારતના 9મા વડાપ્રધાન બન્યા: પી.વી. નરસિંહ રાવે ભારતના 9મા વડાપ્રધાન તરીકે શપથ લીધા. તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન ભારતમાં આર્થિક ઉદારીકરણ જેવા મહત્વપૂર્ણ સુધારા થયા.

પ્રાદેશિક (ગુજરાત) ઐતિહાસિક મહત્વ

• ગુજરાતને લગતી કોઈ ચોક્કસ ઐતિહાસિક ઘટના 21 જૂનના રોજ નોંધાયેલી નથી, પરંતુ નીચે મુજબના મુદ્દાઓ પ્રાદેશિક સંદર્ભમાં મહત્વપૂર્ણ છે:
• આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસની ઉજવણી: ગુજરાતના વિવિધ શહેરો અને સ્થળોએ, ખાસ કરીને યુનેસ્કો વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ્સ જેવી કે રાણી કી વાવ અને ધોળાવીરા ખાતે આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. આ સાંસ્કૃતિક અને ઐતિહાસિક સ્થળોએ યોગ કાર્યક્રમો યોજીને રાજ્યના સમૃદ્ધ વારસાને યોગ સાથે જોડવામાં આવે છે.
• ઐતિહાસિક સ્થળો અને સંરક્ષણ: ગુજરાતમાં ઘણા પ્રાચીન અને ઐતિહાસિક સ્થળો આવેલા છે, જેનો ઇતિહાસ સદીઓ જૂનો છે. 21 જૂન જેવા આંતરરાષ્ટ્રીય દિવસો આવા સ્થળોને વૈશ્વિક મંચ પર રજૂ કરવાની તક પૂરી પાડે છે.

હવે વાંચો: “યોગ – માત્ર વ્યાયામ નહીં, એક જીવનશૈલી”

“શરીરને ઘસવા માટે વ્યાયામ છે, પણ આત્માને ઝાંખવા માટે યોગ છે…”

21 જૂન — દુનિયાભરમાં યોગનો દિવસ. એવું નથી કે યોગ આજે કે ગત વર્ષે શરૂ થયો છે. આ તો આપણાં પૂર્વજોએ આપેલો એ વારસો છે, જેને દુનિયાએ પણ આજે શીશ ઝુકાવ્યું છે.

યોગનો અર્થ શું?
યોગનો અર્થ છે – જોડાણ. શરીર, મન અને આત્માનું જોડાણ. આજે જ્યારે દુનિયાની ભાગદોડમાં માણસ ખુદ સાથે વિમુખ થઈ ગયો છે, ત્યારે યોગ તેને પોતાની અંદર ફરીથી ઝાંખવાની તક આપે છે.

👉 આજના યુગમાં યોગની જરૂરિયાત કેમ?
👉 માનસિક તણાવ અને દુશ્ચિંતાઓથી મુક્ત થવા
👉 શરીરના પ્રત્યેક અંગને હેલધી રાખવા

શું યોગ કોઈ એક ધર્મથી જોડાયેલો છે?
ના. યોગનું મૂળ ભારત છે, પણ એ આખી માનવજાત માટે છે. ધર્મ કે જાત નહીં, યોગ આત્માને તાકાત આપે છે.

કપ્તાનનો સંદેશ:
આ યોગ દિવસ પર આપણે કંઈક નવું શરુ કરીએ. રોજ ૧૦ મિનિટ યોગમાં રોકાઈએ. એ પસીનો શરીરનો નહીં, મન નો ભાર ઉતારશે.

📍શબ્દોમાંથી યોગ સુધી – આજે યોગ દિવસ છે, પણ હંમેશા યોગ જીવનમાં રહે એવો સંકલ્પ કરીએ!